Historia obozu w Wojciechowie 1945-1946

Uczniowie klasy VI z Publicznej Szkoły Podstawowej w Wojciechowie w składzie: Dawid Kubas, Agata Koloch, Wiktoria Gajdecka, Marta Bzdzion, Marta Nowak, Wiktoria Szymańska i Sebastian Banasik pod okiem nauczyciela historii Waldemara Szydło przeprowadzili projekt historyczny pt. “Historia obozu w Wojciechowie 1945 – 1946”.

Inspiracją do podjęcia tematyki była zorganizowana przez Mniejszość Niemiecką z Wojciechowa i Publiczną Szkołę Podstawową w Wojciechowie w dniu 24 maja 2016 r. prelekcja z udziałem dyrektor Oleskiego Muzeum Regionalnego w Oleśnie Ewy Cichoń oraz wicedyrektor Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Opolu – Łambinowicach dr Renaty Kobylarz – Buły.

Przez ponad pół roku przygotowywaliśmy się z uczniami klasy jeszcze wówczas V, a obecnie klasy VI do podjęcia wyzwania. Najbardziej intensywne prace czekały nas od stycznia do marca, wówczas to uczniowie podczas lekcji historii przerabiali czasy II wojny światowej, czasy władzy ludowej i PRL-u – co było kluczowe do zrozumienia tematyki obozu pracy w Wojciechowie. Zbieraliśmy informacje, szukaliśmy publikacji i literatury oraz wspomnień byłych osadzonych w obozie. Bardzo cenne dla nas były prelekcje pani Ewy Cichoń oraz dr Renaty Kobylarz-Buły, gdyż pozwoliło nam to na dokonanie rewizji aktualnego stanu badań nad wojciechowskim obozem. Jednakże relacje 5 świadków, którzy przybyli na prelekcję były dla nas na wagę złota. Przy okazji pracy nad materiałami z prelekcji uczyliśmy się obsługi programu do edycji dźwięku.

Samej literatury i publikacji dotyczącej tematyki obozowej w Wojciechowie jest niewiele. Prelegentka dr Kobylarz-Buła stwierdziła, że chociaż informacji o obozach pracy na Śląsku Opolskim jest niewiele, to jeśli chodzi o obóz w Wojciechowie jest ich dość sporo. Sprawozdania i raporty na których dotychczas bazowali historycy udało się uzupełnić o relacje świadków z Gorzowa Śląskiego, Pakoszowa, Kobylej Góry. Do rekonstrukcji warunków obozowych cenne były również świadectwa mieszkańców z Wysokiej osadzonych w 1945 r. w obozie w Wojciechowie dzięki artykułowi “Przywrócenie pamięci o Tragedii Górnośląskiej w Oleskiem” autorstwa Ewy Cichoń z Rocznika Powiatu Oleskiego z roku 2016.

Wraz z dziećmi opracowywaliśmy nagrania świadków, odbyliśmy wycieczkę do miejsc w Wojciechowie, gdzie niegdyś mieścił się obóz. Ustaliliśmy gdzie były usytuowane baraki wcześniejszego obozu jenieckiego Stalagu VIII B (344) Lamsdorf, gdzie znajdowało się komando pracy z żołnierzami brytyjskimi (obecnie ul. Starowiejska) oraz majątku należącego niegdyś do Rudolfa Pohla (obecnie ul. Fabryczna). Dzięki uprzejmości i współpracy z przewodniczącą DFK w Wojciechowie p. Anetą Pyką, dotarliśmy do pozostałości po barakach. To nie koniec prac nad tematyką obozową – Waldemar Szydło planuje dotrzeć do świadków, którzy niegdyś byli tam osadzeni i spisać ich wspomnienia. Dzięki popularyzacji tematyki obozu udało się dotrzeć jeszcze do kilku bardzo istotnych informacji, które zostaną zbadane i zweryfikowane, a następnie szerzej opublikowane na łamach Rocznika Powiatu  Oleskiego nr 11 (2018). Część efektów naszej pracy można znaleźć na szkolnym profilu facebookowym, ale to tylko kilka ciekawostek.

Opracowany projekt został wysłany na IX edycję ogólnopolskiego konkursu historycznego pt. “Póki nie jest za późno” organizowanego przez Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach – Opolu (rozstrzygnięcie w czerwcu). Wraz z przewodniczącą DFK w Wojciechowie p. Anetą Pyką oraz lokalną Mniejszością Niemiecką prowadzone są działania mające na celu upamiętnienia miejsca pamięci jakim niewątpliwie był obóz w Wojciechowie, poprzez stworzenie tablicy pamiątkowej poświęconej represjonowanym mieszkańcom Ziemi Oleskiej i nie tylko, przez władzę ludową.

Projekt i prace nad nim były dla dzieci cennymi lekcjami historii, które zapamiętają na długie lata. Myślę, że nie będzie przesadą jeśli będą mogli określać się mianem odkrywców wielkiej historii na małym podwórku, a ich wkład pracy zapisze się dla następnych pokoleń. Zatem dzieci ze szkoły w Wojciechowie opowiadają historię dzieci osadzonych w obozie w Wojciechowie ponad 70 lat temu, taki paradoks historyczny.

Waldemar Szydło