Projekcja filmów archiwalnych o Oleśnie

Projekcja filmów archiwalnych o Oleśnie

W niedzielę 8 lipca w oleskim amfiteatrze odbyła się projekcja filmów archiwalnych o Oleśnie ze zbiorów Oleskiego Muzeum Regionalnego.

Spotkanie miało na celu przypomnienie kilku ważnych wydarzeń z dziejów Olesna zapisanych na taśmach filmowych oleskiego Amatorskiego Klubu Filmowego JUPITER. Spuścizna dokumentalna tego kluba jest nieoceniona. Przez niemal pół wieku rejestrowali olescy filmowcy wszystko to, czym żyło wtedy miasto i jego mieszkańcy – wydarzenia, uroczystości, zakłady pracy, imprezy kulturalne i sportowe.

To dla nas dzisiaj prawdziwa kopalnia wiedzy o Oleśnie w czasach PRL-u – taka archiwalna lokalna pamięć filmowa. Filmy JUPITERA wyświetlano w kinie „Znicz” w Oleśnie podczas seansów filmowych. Pierwszą była projekcja Oleskiej Kroniki Filmowej, następnie widzowie oglądali Ogólnopolską Kronikę Filmową, a na końcu film.

Oleskie kroniki cieszyły się ogromnym zainteresowaniem mieszkańców, którzy szczelnie wypełniali salę kinową, przy czym zdarzało się, że po jej emisji wielu opuszczało kino.

Amatorski Klub Filmowy JUPITER działający przy Powiatowym Domu Kultury w Oleśnie powstał w 1962 r., a zarejestrowany został w styczniu 1963 r. Filmy kręcili, na początku aparatem „Admira Electric” z akumulatorem w rączce, wszyscy jego członkowie: Kazimierz Piszczek, Tadeusz Krzyczkowski, Jan Tylman, Jan Kwakiewicz, Janusz Musiał, Stanisław Chudy, Henryk Poroś, Józef Wyrwich. Przez pewien okres z klubem związani byli także:  Helmut Wloka, Józef Cyba, Aleksander Gałęzowski, Józef Włodek, Jan Wolny.

K. Piszczek robił montaż, za scenariusz, komentarz i reżyserię był odpowiedzialny T. Krzyczkowski, J. Tylman był lektorem. Pierwszym film zrealizowany w 1962 r. zarejestrował otwarcie mostu na rzece Prośnie. Klub zaprzestał swojej działalności w latach 80. XX w.

Zaprezentowano kilka nagrań JUPITERA. W pierwszym filmie ukazano obchody Dni Olesna w 1966 r., które odbywały się wtedy w miesiącu czerwcu. Taśma zarejestrowała odświętnie ustrojone miasto, przemówienie przewodniczącego Prezydium Miejskiej Rady Narodowej Jerzego Uteckiego, zawody sportowe i występy artystyczne w amfiteatrze, m. in. Międzynarodowy Turniej Tańca Towarzyskiego, który obejrzało pięć tysięcy oleśnian.  Odsłonięto wtedy pomnik Józefa Lompy przed budynkiem Szkoły Zawodowej.

Kolejny z filmów to Sztafeta 1000-lecia zorganizowana dla uczczenia 1000-lecia Państwa Polskiego. Rozpoczęła się ona w Kluczborku, gdzie przekazano Księgę 1000-lecia przedstawicielom władz powiatu oleskiego. Sztafeta z Kluczborka wyruszyła do Olesna zatrzymując się w Gorzowie Śl.

Bohaterskim Lotnikom poświęcony jest trzeci z filmów. Polski samolot „Karaś” 22 Eskadry Bombowej 2 Pułku Lotniczego został zestrzelony 03.09.1939 r.  pomiędzy Starym Olesnem a Wojciechowem. Lotnicy zostali pochowani początkowo w bezimiennej mogile na cmentarzu w Oleśnie. Zwłoki ekshumowano w 1969 r. i złożono we fundamentach monumentalnego pomnika, górującego w północnej części oleskiego cmentarza komunalnego, którego kształt przypomina czasze opadających spadochronów wspartych na biało-czerwonej szachownicy.

Pomnik autorstwa Adama Chyrka  odsłonięto w 1971 r. Budowę pomnika i jego uroczyste otwarcie zarejestrowano w filmie. Dopiero w 1983 r. Adam Popiel z Gliwic ujawnił prawdziwe nazwiska lotników, które widnieją na płycie pomnika: podporucznik pilot Józef Jeleń, podporucznik obserwator Władysław Żupnik oraz kapral strzelec samolotowy Stanisław Kapturkiewicz.

Kolejny z archiwalnych filmów uwiecznił Bank 440 zwany Bankiem Miast. Było to współzawodnictwo miast w połowie lat 70. XX w. emitowane na antenie Telewizji Polskiej. Olesno konkurowało z wielkopolskim Pleszewem i wyszło z tego turnieju zwycięsko. Przygotowania do Banku 440 w 1976 r., gdy Naczelnikiem Miasta i Gminy Olesno był Józef Droś, wywołało społeczno- kulturalne poruszenie w Oleśnie. W wyniku tej rywalizacji miasto wypiękniało, powstało wiele obiektów użyteczności publicznej. Rozpoczęto modernizację budynku Ogniska Muzycznego w celu przekształcenia go w siedzibę Szkoły Muzycznej I stopnia, trwała rozbudowa osiedla przy ul. Słowackiego, zbudowano nowy dworzec PKS, promenadę, skwer zieleni w centrum oleskiego rynku, wyremontowano i rozbudowano kąpielisko miejskie, kino „Znicz”, urządzono sztuczne lodowisko oraz salę gimnastyczną, otwarto „Pewex” i  pawilon handlowy przy ul. Minkusa.

Zaprezentowano także film Rajd Zwycięstwa. Obchody zwycięstwa nad faszyzmem w dniu 9 maja uczcił rajdem Automobil Klub Olesno.

Czterokrotnie w latach 1967-1972 Olesno zdobyło tytuł „Mistrza Gospodarności” w województwie opolskim, dlatego Jupiter uwiecznił to wydarzenie w filmie  Mistrz Gospodarności 1969 r. Ukazano m.in. oddany do użytku świeżuteńki amfiteatr w Oleśnie oraz miasto z lotu ptaka, ponieważ filmowcy Jupitera kręcili film ze śmigłowca.

Na końcu wyświetlono fragmenty Kroniki Olesna z 1973 r. Ukazano w niej manifestację w Wysokiej, przy pomniku ofiar faszyzmu. Tam bowiem 26.04.1944 r. publicznie powieszono dziesięciu młodych więźniów- Polaków przywiezionych z Lublińca, Katowic i obozu z Auschwitz w odwecie za przypadkową śmierć niemieckiego żandarma H. Spiessa z rąk polskich partyzantów. Staraniem władz miejskich pomnik w Wysokiej został  postawiony w 1964 r. Obecnie został gruntownie odrestaurowany i w dniu 26 kwietnia br. odbyła się tam patriotyczna uroczystość.  Za film „Za Polskę” o egzekucji Polaków w Wysokiej Jupiter uzyskał wyróżnienie na Ogólnopolskim Konkursie Filmów Amatorskich w Szczecinie w 1966 r.

Kronika zapisała także czyn społeczny młodzieży, zjazd Ligi Obrony Kraju, Zakład Ceramiki w Kozłowicach, Rejon Produkcji Leśnej Las w Oleśnie, nowy dworzec PKS w Oleśnie oraz oleską mleczarnię.

Ewa Cichoń


*- Informacja i zdjęcia: Oleskie Muzeum Regionalne.

Podziel się