Oleskie perełki na święta – nowa wystawa w muzeum
W adwentowym okresie oczekiwania na najpiękniejsze święta w Oleskim Muzeum Regionalnym we wtorek 26 listopada otwarto świąteczną wystawę.
Przepyszna, bogata, przeobfita w ozdoby, wręcz olśniewająca wystawa: „Oleskie Perełki na święta. Szopki betlejemskie osób niepełnosprawnych z Opolszczyzny” jest pokłosiem pracy uczestników i instruktorów Warsztatu Terapii Zajęciowej w Oleśnie, ale nie tylko.
Jest to także wystawa konkursowa – stajenek wykonanych przez podopiecznych i instruktorów warsztatów terapii zajęciowych, domów opieki społecznej i środowiskowych domów samopomocy z województwa opolskiego, a także z ościennego województwa śląskiego. Nadrzędnym celem tej prezentacji jest kultywowanie bożonarodzeniowej tradycji. Instruktorzy i uczestnicy WTZ w Oleśnie oraz innych ośrodków biorących udział w konkursie wyrażają swoje emocje i atmosferę nadchodzących świąt w formie plastycznych impresji, wykonanych kunsztownie, różnymi technikami, interesująco i pomysłowo.
Prace na wystawie to prawdziwe świąteczne perełki, które zaskakują niezwykłą starannością wykonania i ogromną inwencją twórczą. Tematyka i oprawa ekspozycji ma nam przypominać o zbliżających się świętach, nadchodzi bowiem magiczny, niezwykły i wyczekiwany okres świąt Bożego Narodzenia. Święta te to wyjątkowy czas ciepła, radości i nadziei, miłości i przebaczania, ale także jest to czas refleksji i spotkań rodzinnych, czas budowania tego, co najważniejsze, życzliwości, bliskości, szacunku.
Radość z Narodzenia Pańskiego wyrażana jest na różne sposoby. Jednym z nich jest tworzenie stajenek bożonarodzeniowych. Szopka, stajenka, na Śląsku zwana betlejką, jest bardzo wyrazistym symbolem, atrybutem Świąt Bożego Narodzenia. Najczęściej przybiera formę makiety przedstawiającej szopkę, stajnię, szałas, jaskinię czy grotę. Powstają wielkie i miniaturowe, proste i misternie wykonane, także ruchome i żywe szopki, w których zamiast figur owiec i bydła występują prawdziwe zwierzęta. Ale w każdej z nich znajduje się Dzieciątko Jezus, Maryja, Józef, mogą pojawić się aniołowie, pasterze, trzej królowie i gwiazda betlejemska.
Stajenki są świadectwem różnorodności kulturowej skupionej wokół tajemnicy Bożego Narodzenia. Jej korzenie sięgają 330 r., gdy cesarzowa Helena poleciła w grocie betlejemskiej wybudować marmurowy żłóbek, który miał upamiętniać miejsce narodzin Syna Bożego. Ok. 397 r. grota ta przekształcona została na stajenkę, w której umieszczono rzeźby Świętej Rodziny i pasterzy. Naturalności tej scenerii nadały, pasące się obok, żywe zwierzęta. Odwiedzający to miejsce pielgrzymi przywieźli ten zwyczaj do Rzymu, gdzie podobną inscenizację uczyniono w bazylice Matki Bożej Większej.
Powszechnie uznaje się za twórcę szopki bożonarodzeniowej św. Franciszka z Asyżu, który w 1223 r. otrzymał od papieża Honoriusza III zezwolenie na przygotowanie wyjątkowego widowiska. W pustelni w Greccio, należącej do hrabiego Giovanniego Velito, przygotował przedstawienie Narodzenia Pańskiego. Na terenie pustelni ustawiono świece i pochodnie, żywe zwierzęta i prawdziwy żłób. Braciszkowie złożyli w nim wyrzeźbioną w drewnie figurkę Dzieciątka Jezus, a obok niego ustawili żywego osła i wołu. W postaci Świętej Rodziny oraz pasterzy wcielili się mieszkańcy Greccio.
Jak pisał Tomasz Celano, pierwszy biograf świętego, nad samym żłóbkiem odprawiona została Msza św., a diakon św. Franciszek odśpiewał Ewangelię. Ten piękny, zapoczątkowany przez Biedaczynę z Asyżu zwyczaj, szybko zyskał na popularności niemal w każdym zakątku Europy, niemniej szczególnie propagowany był on przez zakony franciszkanów i dominikanów. Warto zauważyć, iż wraz z upływem czasu szopka wigilijna poddawana była modyfikacjom. Zmiany obejmowały między innymi elementy wystroju, rzadko natomiast ingerowano w występujące w inscenizacjach postaci. Do Polski tradycja wystawiania szopek bożonarodzeniowych dotarła w XIII wieku.
Nowa wystawa w miejscowym muzeum jest interesująca, tak pod względem ilości, precyzji wykonania, jak i różnorodności prezentowanych ozdób, a przede wszystkim konkursowych świątecznych stajenek. Zwiedzający mają okazję podziwiać oryginalne dekoracje: szopki, wieńce adwentowe, stroiki, różnorodne choinki, obrazy, wycinanki, fikuśne i eleganckie aniołki, dzwoneczki, bombki, buty z filcu, mikołajki, torby, bałwanki, witraże i kartki.
Konkurs Szopek Bożonarodzeniowych jest doskonałym sposobem na promocję twórczości osób niepełnosprawnych oraz integrację tych osób ze społecznością lokalną naszego województwa.
Zapraszamy na wystawę w przedświąteczny i świąteczny czas życząc wszystkim zdrowych, radosnych i pełnych pokoju świąt Bożego Narodzenia. Wystawa czynna do 17 stycznia 2020 r.
Ewa Cichoń
Zdjęcia Fotografika Mirosław Dedyk
