“W krainie rajskiego ptaka – Papua Nowa Gwinea” – Nowa wystawa w oleskim muzeum
Nowa egzotyczna wystawa: „W krainie rajskiego ptaka – Papua Nowa Gwinea” ze zbiorów Muzeum Misyjno-Etnograficznego Księży Werbistów w Pieniężnie gości od 14 czerwca w oleskim muzeum.
Papua Nowa Gwinea określana jest krajem rajskiego ptaka i kamiennej siekiery, a także krajem duchów i magii. Rajski ptak widnieje w godle tego kraju, który wedle ludowych wierzeń zanosi duszę człowieka do boga… To nadal kraj nie odkryty. Kilkadziesiąt lat temu były tam obszary, do których biały człowiek jeszcze nie dotarł. Można tam zobaczyć w dwudziestym pierwszym wieku na własne oczy plemiona, które żyją jakby na poziomie epoki kamienia, a jeszcze do niedawna kanibalizm był wśród nich praktyką dozwoloną.
To państwo w Oceanii położone w większości na wyspie Nowa Gwinea oraz na niemal 2800 mniejszych wyspach. Nowa Gwinea zajmuje powierzchnię 829 tys. km² więc jest drugą co do wielkości po Grenlandii wyspą świata. Usytuowana w pobliżu Australii, między Oceanem Spokojnym a Morzem Koralowym, geograficznie należy do Oceanii. Panuje tam równikowy, gorący i wilgotny klimat. To rezerwat dziewiczej przyrody, bujnej i egzotycznej roślinności.
Do wielu rejonów dostęp jest utrudniony poprzez góry, wulkany (18 aktywnych) i ocean. Lasy równikowe, lasy namorzynowe przy ujściach rzek i rafy koralowe wzdłuż wybrzeży- obrazki jak z filmów „National Geographic”. Kilkadziesiąt lat temu wiedza o Papui Nowej Gwinei była znikoma, a publikacji nie było praktycznie żadnych. Wiedziano, że to kraj cywilizacyjnie zacofany, zamieszkany przez dzikich i drapieżnych ludzi, którym nieobcy jest kanibalizm.
Do 1949 r. wschodnia część Nowej Gwinei była zamorskim terytorium Australii. W 1975 r. odzyskała niepodległość jako Papua Nowa Gwinea. Mieszka tam 7 milionów mieszkańców, z których niemal 36% jest analfabetami. Posługują się ponad 900 językami miejscowymi, a urzędowym językiem jest angielski. Rdzennymi mieszkańcami są Papuasi, całkowicie uzależnieni od środowiska i odizolowani od wpływów zewnętrznych, zachowali tradycyjne formy gospodarowania, obrzędy i kulturę materialną. Mieszkańcy wielu wiosek trzcinowych chat nadal noszą tradycyjne stroje „prosto z buszu”, sami wyrabiają naczynia, których używają i posługują się językiem swoich przodków. Kobiety noszą przepiękne błyskotki z kręgów kurczaka, muszelek czy szyszek, zakładają spódniczki z trawy i przepaski z kory, noszą kolorowe torby, przy czym ciekawostką jest to, że zakładają ich pasek na głowę… „Mogły w nich przenieść nawet 70 kg. A mężczyzna szedł przed nią tylko z dzidą, bo przecież musiał ją bronić… Kobietom nie było wolno wchodzić do domu duchów, gdzie człowiek (tylko – mężczyzna) spotykał się z bóstwem i gdzie stały kilkumetrowe figury przodków oraz maski. Ale żeby mieć żonę, trzeba się było nieźle postarać. O małżeństwie decydował cały klan, a za żonę trzeba było zapłacić. Potem wszystkie dobra uzyskane z tej transakcji rozdzielano na wszystkich. Papuasi przez wieki wypracowali sobie własną hierarchię wartości. Na górze piramidy był mężczyzna, potem świnia, potem pies, a dopiero po nim…kobieta” – twierdzi Ojciec Wiesław Dudar Dyrektor Referatu Misyjnego w Pieniężnie, który był misjonarzem w Papui -Nowej Gwinei. Także oleśnianin-Ojciec Joachim Zok był misjonarzem w tym kraju.
Wystawa prezentuje rękodzieła i wytwory sztuki Papuasów – przedmioty codziennego użytku, narzędzia, broń, stroje, ubiory służące jako akcesoria ceremonii i obrzędów, przedmioty kultu związane z wierzeniami, ozdoby, biżuterię, maski, torby, rzeźby, instrumenty muzyczne, obrazy. Ekspozycja jest własnością Muzeum Misyjno-Etnograficznego Księży Werbistów w Pieniężnie. To już 6 wystawa z tego Muzeum. Werbiści rozpoczęli pracę misyjną na Nowej Gwinei w 1886 r. Nie zabrakło wśród nich Polaków – w 1910 r. przybył tam pierwszy z nich, ojciec Ryszard Nowak. Dziś pracuje tam 116 werbistów, wśród których jest 27 Polaków. To drugi kraj misyjny na świecie pod względem liczebności polskich werbistów. Papież Franciszek mianował polskiego werbistę o. Walentego Gryka biskupem w Papui Nowej Gwinei.
Zapraszamy do zapoznania się z kulturą ludów zamieszkujących drugą stronę globu. W trakcie zwiedzania można obejrzeć film ukazujący realia współczesnego życia Papuasów i pracy misyjnej werbistów. Wystawa czynna do 30 września br.
Ewa Cichoń
*- Informacja i zdjęcia: Oleskie Muzeum Regionalne.
